Zo’n twintig jaar geleden was het heersende idee dat mensen met kanker inspanning dienden te mijden. Deze opvatting is ruimschoots achterhaald. Tal van onderzoek heeft de afgelopen jaren laten zien dat er een verband is tussen lichaamsbeweging en herstel en betere overlevingskansen. Deze veranderde inzichten op het gebied van beweging en kanker zijn afgelopen oktober samengebracht in een internationale beweegrichtlijn voor patiënten met kanker, en voor, zoals ze in de Engelse publicatie worden genoemd, cancer survivors.
De richtlijn is opgesteld door een internationaal gezelschap van oncologen, fysiotherapeuten en onderzoekers en gepubliceerd in de vakbladen Medicine & Science in Sports & Exercise en CA: A Cancer Journal for Clinicians. Er is onder meer in te lezen dat er aanzienlijk bewijs is dat beweging het risico op enkele veelvoorkomende vormen van kanker verlaagt, namelijk: in de dikke darm, borst, endometrium (een deel van de baarmoeder), nieren, blaas, slokdarm en maag. Bij drie vormen van kanker, namelijk in de prostaat, dikke darm en borst, kunnen patiënten hun overlevingskansen vermoedelijk vergroten door te bewegen.
Hoogleraar Anne May van het Julius Centrum in het UMC Utrecht was betrokken bij het opstellen van de richtlijn. ‘De aanbevelingen zijn specifieker dan wat tot nu toe beschikbaar was’, zegt May. ‘We weten veel beter welke lichamelijke activiteit kan helpen tijdens en na de behandeling van kanker om bijwerkingen en klachten tegen te gaan, vermoeidheid te voorkomen of verminderen en om de algehele kwaliteit van leven te verbeteren.’ Voor elke klacht of bijwerking geldt een specifieke bevinding, al zijn er ook klachten – zoals misselijkheid of pijn – waarvoor nog onvoldoende bewijs is voor aanbevelingen. Om behandelaars en patiënten te helpen is er ook een algemeen advies. Dat luidt: driemaal per week een half uur gematigd intensief bewegen én twee keer per week een half uur krachttraining.
Laurien Buffart, die in het Amsterdam UMC onderzoek doet naar beweging en kanker, is minstens zo enthousiast over de rol die beweging kan spelen. Toch is ze ook voorzichtig. ‘Bij het beperken of verminderen van klachten tijdens en na de behandeling weten we dat er een oorzakelijk verband is, maar bij overleving weten we dat nog niet.’ Onderzoek laat volgens Buffart zien dat mensen die meer bewegen gemiddeld genomen langer leven. Maar of dat het gevolg is van de beweging of misschien wordt verklaard door gunstigere tumoreigenschappen is (nog) niet bekend.
De 5 inzichten verschenen eerder in de Volkskrant. Beeld van Jenny Hill via Unsplash.